Η Εβίτα Σταύρου, Καλλιτεχνική Διευθύντρια του έργου CraftHub, μιλάει στο TheOpinion και τον Θανάση Ράπτη, με αφορμή την έκθεση «CraftHub, Investigating craft practices across Europe»
Τί περιλαμβάνει το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Crafthub και πώς υλοποιήθηκε στην Ελλάδα;
Το Craft Hub είναι ένα ευρωπαϊκό έργο που συγχρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα Creative Europe και επικεντρώνεται στη χειροτεχνία στο πλαίσιο της πολιτιστικής κληρονομιάς και τη συνεχιζόμενη συνάφειά της στη σύγχρονη πρακτική. Οι δραστηριότητες του έργου περιλαμβάνουν τη διερεύνηση και την τεκμηρίωση δεξιοτήτων και διαδικασιών χειροτεχνίας, τη διαφορετική εφαρμογή τους στη δημιουργική πρακτική σε όλη την Ευρώπη, και ερωτήματα πολιτισμικής ιδιαιτερότητας και ατομικών κινήτρων των επαγγελματιών. Αυτό πραγματοποιείται μέσω ενός ολοκληρωμένου και συναρπαστικού προγράμματος που θα επιτρέψει τη δημιουργία νέας χειροτεχνίας/πειραματικών ερευνών σε διαδικασίες και υλικά. Στο κλείσιμο του προγράμματος τον ερχόμενο Νοέμβριο, το πρόγραμμα θα έχει προσφέρει μία βιβλιοθήκη υλικών, καλλιτεχνικές διαμονές, εργαστήρια ενδυνάμωσης ανερχόμενων κατασκευαστών, δημιουργία εκπαιδευτικών βίντεο, συνεντεύξεις δημιουργών, μία περιοδεύουσα έκθεση, ένα συνέδριο, ένα φεστιβάλ και πολλά άλλα. Στην Ελλάδα από το 2021 που ξεκίνησε το πρόγραμμα πραγματοποιήθηκαν εργαστήρια εικαστικού κοσμήματος με την Βασιλική Σκόπη, Αργυροχόο και Τεχνικό Χειροποιήτου Κοσμήματος, στην Θεσσαλονίκη, Κατερίνη και Βέροια, με συμμετέχουσες γυναίκες που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες, με στόχο την ενδυνάμωση και εκπαίδευσή τους. Εργαστήρια ζωγραφικής, καλαθοπλεκτικής με χαρτί και γενικότερα με ανακυκλώσιμα υλικά για παιδιά νηπιαγωγείου και δημοτικού υπό την επιμέλεια και υλοποίηση της Εβίτας Σταύρου. Ημερίδες είτε με φυσική παρουσία, είτε online, για την επαγγελματική ανάπτυξη και βελτίωση των χειροτεχνών, με θέματα όπως οι δεξιότητες που χρειάζονται για να είναι ανταγωνιστικοί και να προοδεύσουν σε ένα επιχειρηματικό περιβάλλον, πώς να προωθήσουν την επωνυμία τους, πώς να τιμολογήσουν τα έργα τους, πώς να γράψουν το καλλιτεχνικό τους βιογραφικό, να χρησιμοποιήσουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με σωστό τρόπο ώστε να αποκτήσουν ακόμη ένα εργαλείο προώθησης της δουλειάς τους. Συνεντεύξεις με 30+ Έλληνες δημιουργούς που ανέβηκαν στο κανάλι του Crafthub στο Youtube. Παράλληλα δημιουργήθηκαν προφίλ Ελλήνων χειροτεχνών στην πλατφόρμα του Crafthub και προστέθηκαν καινοτόμα υλικά, εργαλεία, και τεχνικές στην βιβλιοθήκη υλικών της πλατφόρμας. Έλληνες χειροτέχνες φιλοξενήθηκαν στην Ιρλανδία μέσω των καλλιτεχνικών διαμονών που οργανώθηκαν από το Crafthub και είχαν την ευκαιρία να ανταλλάξουν τεχνικές, ιδέες και έμπνευση με ευρωπαίους ομότιμούς τους. Παράλληλα προωθήθηκε η τέχνη της σηροτροφίας με την συμμετοχή στην περιοδεύουσα ευρωπαϊκή έκθεση, δειγμάτων μεταξωτών υφασμάτων με οικοτυπία από την Άννα Καλτσίδου, μιας νέας γυναίκας επιχειρηματία από τις Σέρρες που πηγαίνοντας κόντρα σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς, έφερε και πάλι στο προσκήνιο αυτή την παλιά και ξεχασμένη δραστηριότητα … τη δραστηριότητα της σηροτροφίας και μεταξουργίας στη χώρα μας, δημιουργώντας καλλυντική θεραπεία και μεταξωτά υφάσματα, μέσα από αυτή. Και ως επιστέγασμα όλων των παραπάνω, η Ελλάδα είναι η τρίτη χώρα που φιλοξενεί την Ευρωπαϊκή έκθεση Crafthub, που πλαισιώνεται από 30 έλληνες δημιουργούς που ανήκουν στο ευρύτερο δημιουργικό φάσμα.
Οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν αναβιώνουν παραδοσιακές, λαϊκές τέχνες ή καταπιάνονται με σύγχρονες τεχνικές; Ποιος νομίζετε ότι είναι ο ρόλος της παγκοσμιοποίησης στις επιλογές τους;
Η παγκοσμιοποίηση στην τρέχουσα πραγματικότητα μας επηρεάζει όλους, πόσο μάλλον τους δημιουργούς και καλλιτέχνες. Δε θεωρώ ότι καθορίζει τις επιλογές των δημιουργών, αλλά σίγουρα τις επηρεάζει, είτε μέσω της αποδοχής και απορρόφησης όλων των διαθέσιμων ερεθισμάτων, είτε μέσω της απόρριψης αυτών, και οι δυο προσεγγίσεις αποτελούν θέση και πηγή επηρεασμού. Είτε μιλάμε για αναβίωση παραδοσιακών λαικών τεχνών, ή εξερεύνηση μικτών τεχνικών με νέα υλικά και προσεγγίσεις, σίγουρα οι καλλιτέχνες επηρεάζονται από τις δράσεις και τάσεις του παγκόσμιου δημιουργικού οικοσυστηματος. Η πρόσβαση που έχουμε, οπτική και πραγματική, σε επικοινωνία με δημιουργούς από όλο τον κόσμο, είναι πραγματικά ένα τεράστιο δώρο για τον δημιουργό, το οποίο κάποιες φορές γίνεται μπούμεραγκ καθώς παθαίνει υπερφόρτωση ερεθισμάτων. Κανείς όμως δεν μπορεί να αρνηθεί ότι αυτό παρέχει έμπνευση, πολιτιστική ανταλλαγή, νέα εργαλεία για προσαρμογή στις απαιτήσεις της αγοράς, αλλά και μια ένταση της ανάγκης για διατήρηση της ταυτότητας και της καλλιτεχνικής καινοτομίας. Οι καλλιτέχνες συνδυάζουν παραδοσιακές/ μοντέρνες τεχνικές, δημιουργώντας μοναδικά έργα που γεφυρώνουν την κληρονομιά και τις παγκόσμιες επιρροές, κέτι το οποίο είναι διάχυτα ορατό μέσα από τα εκθέματα της έκθεσης CraftHub και τις εικαστικές και ιδεολογικές εξερευνήσεις των δημιουργών που συμμετέχουν τόσο από την Ελλάδα όσο και από την Ευρωπαική Ένωση.
Είδαμε τα παλιά εκθέματα της μόνιμης έκθεσης του χώρου 'Ισλαχανέ' να συνυπάρχουν αρμονικά με τα νέα έργα της έκθεσης CraftHub, να έχουν τον απαραίτητο χώρο για να μπορούν να 'αναπνέουν'. Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίσατε στο στήσιμο;
Η τοποθέτηση εκθεμάτων εντός της μόνιμης έκθεσης ενός μουσείου δημιουργεί προκλήσεις. Οι δυσκολίες περιλαμβάνουν τη διατήρηση, την προβολή, την ασφάλεια, την ερμηνεία, τον εκπαιδευτικό προγραμματισμό, τη συνεργασία και την εξέλιξη των ορισμών, αυτό που θα λέγαμε πιο ποιητικά, το 'πάντρεμα' των δυο αφηγημάτων, του αφηγήματος της μόνιμης έκθεσης, και της περιοδικής έκθεσης που φιλοξενείται, έτσι που να προκαλείται ένας διάλογος. Η διατήρηση των ευαίσθητων υλικών είναι ζωτικής σημασίας. Η εμφάνιση διαφορετικών αντικειμένων απαιτεί προσεκτική διάταξη. Η ερμηνεία χειροτεχνίας στην αφήγηση του μουσείου μπορεί να είναι περίπλοκη, αλλά καταφέραμε τα σύγχρονα εικαστικά χειροτεχνικά έργα να είναι σε έναν ανοικτό διάλογο, οπτικό και τεχνικό, με τη μόνιμη έκθεση του μουσείου. Η συνεργασία τόσο με τους καλλιτέχνες όσο και η εμπειρία του συνεπιμελητή της έκθεσης Βασίλη Καρκατσέλη ήταν ιδιαίτερα κρίσιμη. Αυτός ο οπτικός διάλογος όμως που επιτεύχθηκε μέσα από την εγκατάσταση της έκθεσης CraftHub, θεωρούμε ότι μας προσκαλεί να προσαρμόσουμε και να εξελίξουμε τους ορισμούς, της βιοτεχνίας, χειροτεχνίας και τέχνης, και να παρατηρήσουμε ότι οι γραμμές ανάμεσα σε αυτούς τους ορισμούς είναι θολές και πολλές φορές αλληλεπικαλύπτονται.
Χειροτεχνία ή Τέχνη; Με ποιο τρόπο μπορεί το χρηστικό αντικείμενο να ενσωματώνει αισθητικά στοιχεία, έτσι ώστε να αναβιβάζεται σε έργο τέχνης;
Η διάκριση μεταξύ χειροτεχνίας και τέχνης μπορεί μερικές φορές να είναι υποκειμενική και θολή, καθώς και τα δύο περιλαμβάνουν δημιουργικότητα και επιδέξια εκτέλεση. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα χαρακτηριστικά που μπορούν να βοηθήσουν στη διαφοροποίηση των δύο. Η χειροτεχνία αναφέρεται συχνά στη δημιουργία λειτουργικών αντικειμένων με πρωταρχική έμφαση στη χρησιμότητα και την πρακτικότητα, ενώ η τέχνη συνδέεται συνήθως με την έκφραση ιδεών, συναισθημάτων ή εννοιών, συχνά δίνοντας έμφαση στις αισθητικές ιδιότητες και την υποκειμενική ερμηνεία. Τα χρηστικά αντικείμενα μπορούν να ενσωματώσουν αισθητικά στοιχεία και να γίνουν τέχνη μέσω του καινοτόμου σχεδιασμού, της επιδέξιας εκτέλεσης, του εννοιολογικού βάθους, του πλαισίου και της παρουσίασης και της πολιτιστικής σημασίας. Τα μοναδικά σχέδια και η προσεγμένη δεξιοτεχνία μπορούν να ενισχύσουν την καλλιτεχνική γοητεία του αντικειμένου. Η εμφύσηση εννοιολογικού ή συμβολικού νοήματος μπορεί να προκαλέσει συναισθηματικές και διανοητικές αντιδράσεις. Η εμφάνιση αντικειμένων σε γκαλερί ή μη συμβατικές ρυθμίσεις μπορεί να αλλάξει την αντίληψή τους. Η πολιτιστική κληρονομιά και η παραδοσιακή χειροτεχνία μπορούν να προσθέσουν ιστορική και ανθρωπολογική αξία. Η γραμμή μεταξύ χειροτεχνίας και τέχνης είναι θολή από την αλληλεπίδραση λειτουργικότητας και αισθητικής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου