2015 - ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ 'ΦΙΛΜ ΝΟΥΑΡ' (Μαρίνος Τσαγκαράκης - Aλεξάνδρα Αθανασιάδου - Άρης Σιδεράς - Βασιλοπούλα Φαρασοπούλου - Εύα Βουτσάκη - Γεωργία Γρηγοριάδου - Σοφία Τολίκα)

   Μαρίνος Τσαγκαράκης “Paradise Inn”

  (Περιοδικό 'Φιλμ Νουάρ' τευχ. 105  18-12-2015) 

Τί διαπραγματεύεται η έκθεση "Paradise Inn";

Η έκθεση "Paradise Inn", η οποία είναι αποτέλεσμα του ομώνυμου φωτογραφικού project, έχει ως στόχο να αναδείξει τις επιπτώσεις της βιομηχανίας του μαζικού τουρισμού, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στον Ευρωπαϊκό Νότο εν γένει, όπως αυτές αποτυπώνονται στο δομημένο περιβάλλον. Το project δεν έχει σκοπό να επικρίνει τον τουρισμό ως παράγοντα οικονομικής ανάπτυξης και ευημερίας, αλλά επιδιώκει να παρουσιάσει συμπληρωματικά μια αθέατη –στους περισσότερους από εμάς- πλευρά της συγκεκριμένης δραστηριότητας, πλην όμως υπαρκτή.

H χρήση της λέξης 'Παράδεισος' στον τίτλο της έκθεσης τί σηματοδοτεί;

Η λέξη “Παράδεισος” στον τίτλο έχει τόσο κυριολεκτική, όσο και μεταφορική σημασία. Η λέξη «Παράδεισος», στην κυριολεξία σημαίνει περιφραγμένος λειμώνας ή τόπος αναψυχής και διασκέδασης. Ωστόσο, πίσω από την κυριολεκτική έννοια της λέξης κρύβεται και μία αλληγορία, καθώς τα συγκεκριμένα μέρη, είτε στο παρελθόν, είτε στις περιόδους αιχμής θα μπορούσαν να παρομοιαστούν με παραδείσους, για την ακρίβεια «χαμένους παραδείσους». Ακόμα ένα ενδιαφέρον στοιχείο που έπαιξε τον ρόλο του για τη χρήση τηςδειγμα ﷽﷽﷽, όπως είναι έξιδωτικόραφκρρικη συγκεκριμένης λέξης στο τίτλο, είναι το γεγονός ότι πολλά από τα μέρη τα οποία φωτογράφησα είχαν σχετική επωνυμία (π.χ Paradise Club, Paradise Beach κτλ.).

Που είναι τραβηγμένες οι εικόνες σας; Σε μέρη καθημερινά και οικεία ή έχουν προκύψει μετά από ταξιδιωτική περιπλάνηση;

Είναι τραβηγμένες όλες σε μέρη οικεία. Για αυτό το λόγο η πλειονότητα των εικόνων είναι είτε από την Κρήτη, όπου γεννήθηκα και μεγάλωσα και επισκέπτομαι τακτικά, είτε στα κοντινά θέρετρα της Θεσσαλονίκης, στην οποία ζω τώρα, όπως η Χαλκιδική. Γενικότερα πάντως, προτιμώ να φωτογραφίζω μέσα σε ένα οικείο περιβάλλον. Πολλές φορές επιστρέφω στο ίδιο μέρος ξανά και ξανά. Μου είναι σχεδόν αδύνατο να φωτογραφίσω για παράδειγμα κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού αναψυχής, σε ένα τελείως άγνωστο μέρος.

Φωτογραφίζετε τους χώρους έρημους και απαξιωμένους. Πόσο θα άλλαζε το νόημά τους αν τους βλέπαμε να σφύζουν από ζωή;

Δεν θα τους χαρακτήριζα απαξιωμένους, ίσα ίσα το project διαπραγματεύεται την έντονη ή λάθος αξιοποίηση τους. Έρημους ίσως, αν και κάποιες από τις φωτογραφίες έχουν γίνει σε περιόδους αιχμής. Είναι προσωπική επιλογή το γεγονός ότι ο άνθρωπος ως οντότητα απουσιάζει από τις εικόνες, όμως η ανθρώπινη παρουσία είναι εμμέσως ιδιαίτερα έντονη. Πιστεύω ότι η ύπαρξη ζωής δεν θα άλλαζε ιδιαίτερα το νόημα της θεματικής. Αν άλλαζε εντελώς το νόημα, θα μιλούσαμε τότε για άλλη θεματική και άλλες έννοιες.

Τί δυσκολίες κρύβει η απόφαση ενός φωτογράφου να μην εντάξει την έκθεσή του σε έναν οργανωμένο θεσμό (ένα μουσείο ή μία γκαλερί) και να αναλάβει ο ίδιος την παραγωγή της;

Υπάρχουν σημαντικές δυσκολίες για την οργάνωση μίας έκθεσης στο πλαίσιο μίας ανεξάρτητης παραγωγής, με πρώτο και σημαντικότερο το πεζό πρόβλημα της έλλειψης χρηματοοικονομικών πόρων. Από εκεί και πέρα όμως, τα πλεονεκτήματα μίας ανεξάρτητης παραγωγής είναι σημαντικά. Οι ανεξάρτητες παραγωγές (εκθέσεις, εκδόσεις κτλ.) ξεκίνησαν από ανάγκη, όμως πλέον έχουν γίνει επιλογή, ειδικά στο εξωτερικό. Η ικανοποίηση που αντλεί ο καλλιτέχνης από τη διαδικασία, απαγκιστρωμένη από τα στερεότυπα και τα κλισέ, αλλά και το τελικό αποτέλεσμα, το οποίο είναι περισσότερο στα «θέλω του» παρά στα «πρέπει», είναι ένα μεγάλο συν. Αναμφίβολα οι θεσμοί και οι οργανωμένες δομές συνεχίζουν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο για την ανάδειξη των καλλιτεχνών, ωστόσο το ζητούμενο είναι να στραφούν στην αναζήτηση και ανάδειξη νέων προσώπων.

'FACES' Το πορτρέτο στην ευρωπαϊκή φωτογραφία μετά το 1990                                                                                                (Περιοδικό 'Φιλμ Νουάρ' τευχ. 103  8-10-2015) 

Η  Aλεξάνδρα Αθανασιάδου, μέλος της συμβουλευτικής και οργανωτικής επιτροπής της ομάδας της έκθεσης FACES, απάντησε στις ερωτήσεις μας:

Ποιες είναι οι τάσεις που παρατηρούνται στην Ευρωπαϊκή φωτογραφία πορτρέτου αυτή την περίοδο και τί χαρακτηριστικά έχουν;
Η έκθεση δεν έχει στόχο να λειτουργήσει ως ένας εξαντλητικός οδηγός των τάσεων που μπορεί να συναντήσει κανείς, αλλά περισσότερο να ανιχνεύσει τις προσεγγίσεις που αναδεικνύονται μέσα από το έργο δημιουργών από όλη την Ευρώπη.
Υπάρχουν πολλοί σημαντικοί φωτογράφοι στην έκθεση, οι οποίοι από μόνοι τους δημιούργησαν τομές στον τρόπο που αντιμετωπίζει κανείς ένα φωτογραφικό πορτρέτο, όπως είναι ο Τhomas Ruff. Μπορεί όμως επίσης κανείς να δει πορτρέτα τα οποία συνδιαλέγονται με την αναγεννησιακή ζωγραφική παράδοση και τους κανόνες σύνθεσής της, θέτοντας νέα ζητήματα μέσα από το φωτογραφικό μέσο. Υπάρχουν ακόμη έργα που είναι αυτοναφορικά, που μετατοπίζουν το βάρος τους στην ίδια τη διαδικασία φωτογράφισης πορτρέτων, ιδιαίτερα από φωτογράφους που προέρχονται από τις πρώην ανατολικές χώρες. ‘Η ακόμη μπορεί κανείς να διακρίνει αρκετά που καταφέρνουν να λειτουργούν ως φωτογραφίες δρόμου ή ντοκουμέντου δίνοντας μεν την εντύπωση ότι αναφέρονται στο συγκεκριμένο, αλλά με τον τρόπο τους αγγίζουν ζητήματα καθολικά, όπως είναι αυτό της παγκοσμιοποίησης και της διαφορετικότητας. 

Η πρώτη εντύπωση που δημιουργείται στον επισκέπτη της έκθεσης είναι ο διαφορετικός τρόπος που προσεγγίζει ο κάθε φωτογράφος το θέμα του. Ποιο είναι το αόρατο νήμα που ενώνει όλα αυτά τα διαφορετικά 'βλέμματα' και κάνει την έκθεση να λειτουργεί τόσο καλά ως σύνολο;
Η φωτογραφία πορτρέτου αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή είδη - το να βρίσκεσαι απέναντι σε ένα πρόσωπο ασκεί πάντοτε μία μαγεία και βέβαια και μία περιέργεια. Με το που βρίσκεσαι απέναντι από τον άλλο, αναρωτιέσαι αναπόφευκτα για τον εαυτό σου. Και έτσι ακόμη και εάν οι προσεγγίσεις είναι διαφορετικές, το ίδιο το αντικείμενο, το οποίο από τη φύση του είναι πολυεπίπεδο τις ενώνει. Έπειτα ακριβώς επειδή η έκθεση είναι χωρισμένη σε ενότητες υπάρχει μία αφηγηματική συνέπεια στα έργα που συναντά κανείς. Και τέλος η ίδια η επιλογή λειτουργεί ως ενωτικό στοιχείο: πρόκειται για εργασίες που χρησιμοποιούν το πρόσωπο για να μιλήσουν για κάτι πολύ πιο μεγάλο από αυτό, για αξίες, για τρόπους, για συνήθειες, για μνήμες, για τον τρόπο που δομείται η ταυτότητα. Για αυτό και ελπίζουμε ότι λειτουργεί καλά και ως σύνολο, αυτό όμως θα το κρίνει ο επισκέπτης. 

Φωτογραφικός Όμιλος Α.Π.Θ.: Ετήσια έκθεση, Πορτφόλιο Ριβιού, Ομιλίες, Εργαστήρια

        (Περιοδικό 'Φιλμ Νουάρ' τεύχος εκτός σειράς, μόνο σε διαδικτυακή μορφή  20-5-2015)   

Δύο από τους συμμετέχοντες φωτογράφους απάντησαν στην ερώτησή μας:

Πόση σημασία έχουν για σένα, από τη μια η συμμετοχή σου σε μια συλλογικότητα και από την άλλη η ενασχόλησή σου με τη φωτογραφία;

Για εμένα έχουν σημασία τα χαρακτηριστικά της συλλογικότητας που συμμετέχει κάποιος και ο ΦΟΑΠΘ έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Είναι εθελοντικός και αυτοδιαχειριζόμενος, με τα μέλη του να έχουν όλα την ίδια ψήφο. Οι αποφάσεις παίρνονται μέσα από συνελεύσεις και μαζικές διαδικασίες. Δεν αποκλείεται κανείς, αντίθετα ενθαρρύνονται όλες οι καλλιτεχνικές τάσεις. Σε σχέση με την φωτογραφία τώρα: Το καλό και παράλληλα κακό με την φωτογραφία, είναι ότι δεν χρειάζεται να περάσεις χρόνια εξάσκησης και πρακτικής για να μπορέσεις να τραβήξεις μια φωτογραφία, όπως σε άλλες τέχνες (μουσική, ζωγραφική). Αυτό σου δίνει την δυνατότητα να ξεκινήσεις να ασχολείσαι με την ουσία της τέχνης, πολύ γρήγορα, χωρίς να περάσεις μέσα από καλλιτεχνικά στείρες διαδικασίες εκμάθησης τεχνικής. Και για εμένα η τέχνη και η φωτογραφία ειδικότερα με βοηθάει στο να έρθω σε επαφή με τον εαυτό μου, να ψάξω ιδέες, σκέψεις και συναισθήματα μέσα μου και να τα εκφράσω με την φωτογραφία.

Άρης Σιδεράς

Όπως σε όλες τις δραστηριότητες, έτσι και στη φωτογραφία, η αλληλεπίδραση με ανθρώπους που έχετε κοινά ενδιαφέροντα, πάθη και στόχους μόνο θετικά μπορεί να λειτουργήσει, πόσω μάλλον σε κάποιον που είναι αρχάριος, όπως εγώ. Δεν κρύβω βέβαια πως αυτό προέκυψε στην πορεία. Η πρώτη μου επαφή με τον ΦΟΑΠΘ ήταν αρκετά επιφανειακή με στόχο να παρακολουθήσω μία σειρά μαθημάτων που θα με βοηθούσαν να βελτιώσω τις λήψεις μου. Τελικά τα μαθήματα εξελίχθηκαν σε πραγματική μύηση στον κόσμο της φωτογραφίας, από ανθρώπους που πραγματικά αγαπούν αυτό που κάνουν. Πλέον, η φωτογραφία για μένα μετατράπηκε από μέθοδο απεικόνισης της πραγματικότητας σε τρόπο έκφρασης των σκέψεων και των συναισθημάτων μου αλλά ταυτόχρονα και πηγή έμπνευσης και δημιουργίας νέων συναισθημάτων και εσωτερικών αναζητήσεων σε έναν παράλληλο κόσμο, τον φωτογραφικό.

Βασιλοπούλα Φαρασοπούλου

Η Εύα Βουτσάκη, υπεύθυνη για τα πορτφόλιο ριβιού, τις ομιλίες και τα εργαστήρια απάντησε στις ερωτήσεις μας:

Πώς νιώθεις που βρίσκεσαι ξανά μετά από αρκετά χρόνια στα παλιά 'λημέρια' του ΦΟΑΠΘ;

Νοσταλγικά θα έλεγα...και έχω μεγάλη ανυπομονησία να γνωρίσω τη νέα φουρνιά του ΦΟΑΠΘ.

Πόσο σημαντική ήταν για τη ζωή σου αυτή η περίοδος και τί συμβουλές θα έδινες στους σημερινούς φοιτητές φωτογράφους μέλη;

Για εμένα ο ΦΟΑΠΘ ήταν σαν ένα άσυλο δημιουργικότητας. Εκεί γνώρισα αγαπημένους μέχρι σήμερα φίλους μου, πειραματίστηκα στον σκοτεινό θάλαμο, ταξίδεψα, δίδαξα, συνεργάστηκα. Ηταν χρόνια εσωτερικής αναζήτησης και η φωτογραφία με βοήθησε αρκετά. Οι σπουδές μου στη νομική τελικά ήταν απλά μια δικαιολογία να έρθω Θεσσαλονίκη. Η ουσία της ζωής μου βρισκόταν στα υπόγεια της νομικής, στο χώρο του ΦΟΑΠΘ. Απο εκεί γνώρισα το Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης και της Κωνσταντινούπολης και αργότερα τον θρυλικό Anders Petersen. Χμ...συμβουλές. Να έχουν τις αισθήσεις τους ανοιχτές, να ακούν πολλή μουσική, να βλέπουν ταινίες στο φεστιβάλ κινηματογράφου, να μάθουν ιστορία της φωτογραφίας, να ταξιδεύουν (κυριολεκτικά και μεταφορικά) και να εμπιστεύονται το ένστικτό τους.

Πώς μπορούν να ωφεληθούν οι νέοι φωτογράφοι από τα πορτφόλιο ριβιού, τις ομιλίες σου και τα εργαστήρια;

Ζώντας από το 2008 στο εξωτερικό και έχοντας ήδη πολλές διεθνείς συνεργασίες, νομίζω ότι έχω εκπαιδευτεί αρκετά στο να αναγνωρίζω ταλέντα. Μέσα απο τα πορτφόλιο ριβιού θα έχουν την ευκαιρία να δουν πού περίπου βρίσκονται σε σχέση με τη διεθνή σκηνή. Η διαδικασία θα είναι φιλική και ειλικρινής, οι συμβουλές μου θα εστιάσουν στο πώς μπορούν να βελτιωθούν ή τι πρέπει να κάνουν για να αναδειχθούν. Οι ομιλίες μου θα αφορούν την πορεία μου και θα είναι εμπνευστικές και αποκαλυπτικές. Τα σεμινάρια θα βοηθήσουν τους συμμετέχοντες να κατασταλλάξουν σε κάποια ιδέα και να δουλέψουν πάνω σε αυτήν.

Πόσο ρεαλιστικό είναι για έναν νέο άνθρωπο να αποφασίσει να βιοποριστεί με την τέχνη στην σημερινή Ελλάδα;

Γενικά η κρίση είναι διεθνές φαινόμενο. Δυστυχώς υπάρχουν πάρα πολλοί φωτογράφοι που είναι διαθέσιμοι δωρεάν. Άλλοι γιατί δεν έχουν βιοποριστικό πρόβλημα και άλλοι για να προβληθούν. Αυτό πρέπει να σταματήσει... Βέβαια η φωτογραφία είναι κάτι τόσο όμορφο που η αμοιβή θεωρείται έκπληξη. Θα έλεγα λοιπόν ότι για να αρχίσει κάποιος να βγάζει λεφτά από τη φωτογραφία, πρέπει πάνω απ’ όλα να θέσει όρια επαγγελματισμού, δηλαδή να χρεώνει για τις υπηρεσίες του. Το άλλο σημαντικό είναι να ψάχνει συνεχώς για ευκαιρίες εντός και εκτός. Η ζωή ενός επαγγελματία φωτογράφου είναι 80% έρευνα, αιτήσεις, μέιλ, εκπαίδευση, 10% διδασκαλία και 10% πράξη, αν όχι 5%...Μιλάω πάντα για την καλλιτεχνική φωτογραφία. 

“O Άλλος” Photo Based Mail Art

                               (Περιοδικό 'Φιλμ Νουάρ' τευχ.100  2-4-2015)   

Συνδιοργάνωση: Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης και η εικαστική ομάδα TeeToTuM

Η Γεωργία Γρηγοριάδου, εκπρόσωπος της TeeToTuM, απάντησε στις ερωτήσεις μας:

Πόσο γνωστή είναι η mail art στην Ελλάδα;

Γενικά στην Ελλάδα δεν είναι πολύ διαδεδομένο το κίνημα της mail art. Τα μέλη που ασχολούνται συστηματικά είναι πολύ λίγα. Οι περισσότεροι γνωριζόμαστε μεταξύ μας, ξέρουμε ποιος κάνει mail art, συστηματικά ή περιστασιακά. Υπάρχει η ένωση, το iuoma (International union of mail artists) στο Internet, όπου ουσιαστικά είναι η κοινότητα των mail-artists. Μέσω της σελίδας αυτής στο Internet μπορεί ο οποιοσδήποτε να γίνει μέλος, και κοινοποιώντας την ταχυδρομική του διεύθυνση να αρχίσει να στέλνει και να δέχεται mail art. Μικρός είναι, επίσης, και ο αριθμός τον εκδηλώσεων που διοργανώνονται στην Ελλάδα, σε σχέση με άλλες χώρες.

Ήταν ικανοποιητική η ανταπόκριση των καλλιτεχνών στο κάλεσμα;

Γενικά οι mail artists ανταποκρίνονται σε καλέσματα και ειδικά όταν το θέμα είναι ενδιαφέρον και έχει κάποιο σκοπό. Μεγαλύτερη ήταν η ανταπόκριση των μελών από το εξωτερικό. Εκτός από τους Έλληνες φωτογράφους, οι έλληνες mail artists ήταν λίγοι και ξεχωρίζουν τόσο οι δουλειές τους όσο και ο τρόπος που τις στέλνουν: είναι πιο εξοικειωμένοι με τις έννοιες ταχυδρομείο, γραμματόσημο, φάκελος….

Ποιός ο ρόλος του 'Άλλου' στη ζωή μας;   

Πολύ σημαντικός. Είναι συνύπαρξη, συμβίωση, παρέα, είναι η κοινωνικότητά μας, η ζωή μας όλη. Όλοι μας εξαρτιόμαστε από τους «άλλους» σε ένα μεγάλο βαθμό, και «οι άλλοι» εξαρτώνται από εμάς. Πιστεύω ότι δεν μπορούμε να υπάρξουμε αν δεν υπάρχει «ο άλλος», αλληλοεξαρτόμαστε, αλληλοϋποστηριζόμαστε, συμβιβαζόμαστε.

Σε ποιο βαθμό η mail art θα μπορούσε να γίνει το 'όχημα έκφρασης' του καλλιτέχνη στην εποχή της κρίσης στη χώρα μας;

Στη mail art υπάρχει ελευθερία δημιουργικής έκφρασης. Κανείς δεν σε κρίνει και δεν κρίνεις κανέναν. Η ανταλλαγή είναι εθελοντική και δίνει την δυνατότητα στον δημιουργό να εκφραστεί ελεύθερα, να πειραματιστεί. Μπορεί να μην είναι τόσο γνωστή η mail art στην Ελλάδα και οι καλλιτέχνες να διστάζουν να συμμετέχουν. Μέσα όμως από την ελευθερία που δίνει, τις απεριόριστες δυνατότητες έκφρασης, θα έλεγα ότι αποτελεί ψυχοθεραπεία του πνεύματος και ειδικά την δύσκολη αυτή εποχή της κρίσης που περνάμε. Από την άλλη, η δυνατότητα προσφοράς από τον δημιουργό – καλλιτέχνη χωρίς αντάλλαγμα, για την συγκέντρωση χρημάτων για καλό σκοπό, όπως στην «1^η Διεθνή photo based mail art», έχουμε την δημιουργία του καλλιτέχνη από την μια πλευρά και την ικανοποίηση του να προσφέρει κάποιος με όποια μέσα διαθέτει και μπορεί να βοηθήσει. Με αυτό τον τρόπο η mail art εμπλέκει και το κοινό, οπότε η ιδέα της δημιουργικότητας συνδυασμένη με την προσφορά, πολλαπλασιάζει την αξία μιας καλής ιδέας, ευαισθητοποιώντας και άλλους, που με δικά τους μέσα και δυνάμεις παρακινούνται να αναλάβουν δράση.

 Σοφία Τολίκα "Homes Sweet Homes"

                               (Περιοδικό 'Φιλμ Νουάρ' τευχ. 97  12-2-2015)   

Σε ποιο βαθμό ο φωτογράφος μπορεί να φωτογραφίζει εκ του ασφαλούς χωρίς να εμπλέξει (και να εκθέσει) τον εαυτό του;

Νομίζω ότι ένας φωτογράφος, αν είναι ειλικρινής με αυτό που κάνει, εμπλέκει και εκθέτει τον εαυτό του σε κάθε του φωτογραφία. Από το έργο του μπορούμε να καταλάβουμε πολλά πράγματα για αυτόν: για το πώς βιώνει τα πράγματα γύρω του, για τις ευαισθησίες του, για τον ψυχικό του κόσμο. Στην ουσία η φωτογραφία είναι μια αποκάλυψη, ένα “ξεγύμνωμα” του εαυτού μας.

Όταν επιλέγουμε να δείξουμε τις ζωές των άλλων πού πρέπει να σταματάμε;

Επειδή ο ιδιωτικός βίος είναι ένα ιδιαίτερα λεπτό ζήτημα, νομίζω ότι θα πρέπει να το αντιμετωπίζουμε με την απαιτούμενη ευαισθησία και τον απαιτούμενο σεβασμό ενεργοποιώντας παράλληλα ο καθένας τους δικούς του ηθικούς φραγμούς. Επίσης, αν για κάποιο λόγο κάποιος δε θέλει να φωτογραφηθεί ή να εκτεθεί, θα πρέπει να σεβόμαστε την επιθυμία του.

Οι φωτογραφίες που εκμεταλλεύονται την ιδιωτική ζωή των άλλων με στόχο τον εύκολο εντυπωσιασμό, με βρίσκουν αντίθετη. Από την άλλη, θεωρώ ότι φωτογράφοι όπως η Nan Goldin, ο Harry Callahan, η Sally Mann, ο Emmet Gowin, η Diane Arbus έχουν αποδώσει εξαιρετικά τη ζωή των άλλων μέσα από το φακό τους.

Μέσα από τις φωτογραφίες σου διηγείσαι την ιστορία των άλλων ή μήπως τελικά τη δική σου ιστορία;

Νομίζω ότι τελικά διηγούμαι περισσότερο τη δική μου ιστορία, ή μάλλον δείχνω την προσωπική μου ματιά πάνω στην ιστορία των άλλων.

Όταν φωτογραφίζουμε είναι φυσικό να ρίχνουμε όλο το βάρος στην εικόνα. Όταν έρθει όμως η ώρα της επιλογής των φωτογραφιών και της παρουσίασης, τί άλλο θα πρέπει κατά τη γνώμη σου να προσέξει ένας φωτογράφος;

Αν και νομίζω ότι η μεγαλύτερη απόλαυση για ένα φωτογράφο είναι η στιγμή της δημιουργίας της εικόνας, ωστόσο την ίδια βαρύτητα και προσοχή θα πρέπει να δίνει και στην υπόλοιπη διαδικασία. Η επιλογή λίγων και καλών φωτογραφιών είναι κάτι πολύ σημαντικό και δύσκολο και ίσως ακόμα δυσκολότερο είναι να καταφέρει ο φωτογράφος να απεμπλακεί συναισθηματικά και να αποστασιοποιηθεί όσο μπορεί από τις φωτογραφίες του. Για το λόγο αυτό καλό είναι να παίρνει υπόψην του τη γνώμη για τις φωτογραφίες του από άτομα των οποίων το αισθητικό κριτήριο εμπιστεύεται, αλλά και να απομακρύνεται χρονικά από αυτές πριν τελικά καταλήξει, ώστε να μην παρασύρεται από τον αρχικό του ενθουσιασμό. Σημαντική επίσης θεωρώ τη σειρά με την οποία θα παρουσιαστούν οι εικόνες, ώστε να υπάρχει μια λογική αφήγησης ή έστω μια λογική ανάπτυξης των εικόνων γύρω από κάποιους θεματικούς πυρήνες. Όσο για την εκτύπωση, είναι θεμιτό να είναι προσεγμένη και η εικόνα να δείχνει φυσική χωρίς να γίνεται πομπώδης και υπερβολική. Στην τελική, αν μια εικόνα είναι καλή και δυνατή από μόνη της, δεν έχει ανάγκη ούτε από το τεράστιο τύπωμα ούτε από υπερβολική επεξεργασία ούτε από οποιαδήποτε άλλα “φτιασίδια”.

                       

Michael Ackerman - Φωτογραφικό εργαστήριο και παρουσίαση-masterclass

        (Περιοδικό 'Φιλμ Νουάρ' τευχ. 104  Νοέμβριος 2015)   

Έχετε ξαναεπισκεφτεί την Ελλάδα πριν από μερικά χρόνια και έχετε καλή επικοινωνία και συνεργασία με Έλληνες φωτογράφους. Ποια είναι η γνώμη σας για τη φωτογραφική σκηνή στην σημερινή Ελλάδα; 
Πολύ φοβάμαι πως ξέρω μόνο έναν Έλληνα φωτογράφο, τον Ηλία Γεωργιάδη. Είναι καταπληκτικός. Θα μπορούσα να πω κι άλλα αλλά φοβάμαι ότι αν πω περισσότερα θα τον φέρω σε δύσκολη θέση, καθώς διδάσκει μαζί μου σ΄ αυτό το εργαστήριο. Αλλά φαντάζομαι πως υπάρχουν κι άλλοι και παίρνοντας υπόψιν την κοινωνική κατάσταση που επικρατεί στη χώρα σας, υπάρχει μια έντονη αναγκαιότητα να γίνουν δουλειές από Έλληνες αλλά και ξένους φωτογράφους. Ένας απ' αυτούς είναι ο  Stephane Charpentier, ένας Γάλλος φωτογράφος/video artist, που δουλεύει στην Ελλάδα αρκετά χρόνια. Αυτό που κάνει είναι στο πνεύμα της τρέλας των καιρών.

Τί σημαίνουν για σας τα φωτογραφικά εργαστήρια, τί σας προσφέρουν;
Πόσο μπορεί να συμβάλει ένα φωτογραφικό εργαστήριο στη διαμόρφωση ενός νέου φωτογράφου;
Τα εργαστήρια είναι ένα μπερδεμένο σακί με συναισθήματα. Νιώθω μεγάλη υπευθυνότητα στο να βοηθήσω τους συμμετέχοντες, να μιλήσω ανοικτά, βαθιά για μένα και γι αυτούς. Πάντα εύχομαι να δώσω στους μαθητές κάτι που κανένας άλλος δε μπορεί να τους δώσει. Μια αλήθεια που μπορεί να φαίνεται προφανής, αλλά είναι, για πολλούς λόγους, όχι και τόσο προφανής. Θεωρώ ότι η φωτογραφία είναι ένα πολύ εύκολο μέσο για να αυταπατάσαι. Είναι ένας εύκολο τρόπος να έχεις μεγάλη ιδέα για τον εαυτό σου. Προσπαθώ να το αμφισβητώ. Όταν μου δείχνεις τη δουλειά σου, προσπαθώ να καταλάβω ποιός είσαι, τί θέλεις να πεις με τις εικόνες σου. Και όχι μόνο με τις εικόνες σου. Νομίζω πως υπάρχουν πολλοί τρόποι να εξωτερικεύσεις τις ιστορίες που έχεις  μέσα σου. Για μένα, εγωιστικά, σε κάθε εργαστήριο συναντάω κάποιον που μου θυμίζει γιατί είμαι φωτογράφος.

Τί σημαίνει για ένα φωτογράφο η κατάκτηση της προσωπικής του ματιάς;
Σημαίνει ότι ο καθένας από μας είναι έστω και ελάχιστα και πιθανόν εν δυνάμει καλός.

Jacob Aue Sobol 'HOME'

Jacob Aue Sobol 'HOME'

   (Περιοδικό 'Φιλμ Νουάρ' τευχ. 95   15-01-2015)   

Συνέντευξη του Δανού φωτογράφου της Magnum Jacob Aue Sobol, εμπνευστή του project και επιμελητή της έκθεσης ‘HOME’, που εγκαινιάστηκε στην Casa Bianca στις 19 Ιανουαρίου 2015.

Πώς επιλέξατε το 'Ηome' σαν θέμα εργασίας στο εργαστήριο του Λαύκου;
Πριν από δύο χρόνια είχα αρχίσει το δικό μου project 'Home'. Βρήκα δύο φωτογραφίες που μ' ενέπνευσαν. Η λήψη της πρώτης είχε γίνει τρία χρόνια πριν και έδειχνε το δίδυμο αδελφό μου που έβαζε το χέρι του στο μέτωπο της γιαγιάς μου την ώρα που πέθαινε και η άλλη την αδελφή της  Sabine την ώρα που γεννούσε στη Γροιλανδία, πίσω στο 2002. Για μένα ο εμφανής υπαρξιακός χαρακτήρας αυτών των δύο εικόνων σήμανε την αφετηρία για αυτό το project που ονομάστηκε ‘Home’.
Από το 2011 φωτογραφίζω φίλους, συνεργάτες και γνωστούς, καθώς επίσης και ξένους που συναντώ, με τους οποίους ένιωσα να συνδέομαι και με προσκάλεσαν μέσα στα σπίτια τους.
Στο εργαστήριό μου στο Λαύκο, έδωσα στον καλλιτέχνη την ίδια ανάθεση ή έμπνευση. Φωτογράφησε το 'σπίτι' σου σε ένα χωριό που δεν γνωρίζεις και όπου δεν έχεις βρεθεί ποτέ. Δείξε μου τι σημαίνει 'σπίτι' για σένα. Όχι πώς σου μοιάζει, αλλά πώς το νιώθεις. Γιατί; Γιατί σπίτι είναι εκεί που έχουμε τις ρίζες μας. Είναι ένα μέρος όπου συνεχώς επιστρέφουμε. Αν θέλουμε να μάθουμε περισσότερα για τον εαυτό μας και για τον κόσμο που ζούμε, εκεί ψάχνουμε -στην πίσω αυλή μας. Ο τόπος όπου διαμορφώνεται η προσωπικότητά μας και είναι χτισμένα τα όνειρά μας.

Ποια ήταν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που είχε η ομάδα των Ελλήνων φωτογράφων του εργαστηρίου, σε σύγκριση με τα ακροατήρια ανά τον κόσμο; 
Νομίζω ότι οι Έλληνες φωτογράφοι είχαν πολλά κοινά με τους φωτογράφους στα άλλα εργαστήρια που έχω κάνει σ' όλο τον κόσμο, δηλαδή η επιθυμία να χρησιμοποιήσεις τη φωτογραφία σαν εργαλείο για να εκφράσεις τον εσώτερό σου κόσμο και την προσωπική σου σχέση με το περιβάλλον σου. Αλλά την ίδια στιγμή ένιωσα πολύ πιο κοντά σ' αυτή την ομάδα, απ' ότι σε πολλές άλλες, εξ αιτίας του βαθμού της έντασης και της ευαισθησίας που ένιωσα μέσα σ' αυτή την ομάδα. Μ΄εκανε να νιώσω ασφαλής, μ' έκανε να νιώσω σαν το σπίτι μου. Ταυτίστηκα και εμπνεύστηκα από το πάθος, το χάος, τον παραλογισμό, το άγχος και την αγάπη που εξέφραζε η ομάδα και ενσωμάτωναν οι φωτογράφοι στη δουλειά τους.

Τι δυσκολίες συναντήσατε στην συνέχιση του project μετά το εργαστήριο και στην διοργάνωση της έκθεσης; 
Όταν είσαι σωματικά μακριά από τους ανθρώπους με τους οποίους δουλεύεις πάντα είναι μια πρόκληση. Χάνεις την οικειότητα που ένιωσες, όταν λειτουργούσες μαζί σαν ομάδα. Αλλά έκανα ότι μπορούσε να έρθω σε επαφή με τη δουλειά ξανά, να αφιερώσω χρόνο σ' αυτή και να προσπαθήσω να νιώσω και να καταλάβω τη φωνή του καθένα από τους φωτογράφους. Από την άλλη η απόσταση μπορεί να σου δώσει άλλη αντίληψη για τα πράγματα και το ότι έφερα την  Sun Hee ως επιμελήτρια ήταν ακόμη ένας τρόπος για να μπει νέα ματιά στη διαδικασία, όπου ήδη ένιωσα ότι ήμουν μέρος της. Η ματιά της έδωσε στην επιλογή και στην έκθεση νέα ζωή και νέα δύναμη.

Τα τελευταία χρόνια είστε περιζήτητος και εργάζεστε σε όλο τον κόσμο. Τί άλλο προγραμματίζετε για το 2015;
Έχω πολλά σχέδια για το 2015. Πρώτα απ΄ όλα θα κυκλοφορήσω δύο νέα βιβλία. Το “The Gomez-Brito Family”, που είναι μια από τις πρώτες μου δουλειές, από την Γουατεμάλα, όπου έζησα με μια οικογένεια ιθαγενών στα βουνά. Το άλλο βιβλίο είναι το “Arrivals and Departures”, ένα ταξίδι οδικώς από την πατρίδα των παιδικών μου χρόνων σ' ένα προάστιο της Κοπενχάγης προς την Ανατολική Ακτή της Ρωσίας, τη Μογγολία και τη Βόρεια Κίνα. Είναι το πρώτο βιβλίο από την τετραλογία “Arrivals and Departures” Ανατολή, Δύση, Βορράς και Νότος. Επίσης θα κάνω και κάποιες εκθέσεις – μέχρι τώρα έχουν προγραμματιστεί για το Μιλάνο, το Παρίσι, το Σέτε, το Σάο Πάολο, την Σεούλ και τη Νέα Υόρκη.

2014 - ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ 'ΦΙΛΜ ΝΟΥΑΡ' (Δημήτρης Ζωγράφος - Χρόνης Σπανός - Στράτος Καλαφάτης - Αλεξία Ξαφοπούλου - Αποστόλης Κεσίδης - Ανδρέας Κατσάκος)

                                 Δημήτρης Ζωγράφος: "Colors stories"

                               (Περιοδικό 'Φιλμ Νουάρ' τευχ. 92  20-11-2014)   

                 

Ο φωτογράφος απάντησε στις ερωτήσεις μας.

Πόσα χρόνια κάνεις αυτού του είδους τη φωτογραφία και πότε κλείνει αυτός ο κύκλος;

Αυτή η δουλειά μέσα στην αγορά της Θεσσαλονίκης ξεκίνησε πριν 6 χρόνια και όλα ήρθαν τόσο αυθόρμητα λες και ήταν ένας μαγνήτης που με έλκυε, μην μπορώντας να αντισταθώ. 

Πάντως εδώ και λίγο καιρό νιώθω πως ο κύκλος θα ολοκληρωθεί σύντομα.

Πώς καταφέρνεις να προσεγγίσεις όλους αυτούς τους ανθρώπους που φωτογραφίζεις και να γίνεις αποδεκτός από αυτούς;

Είναι μια σχέση ξαφνική και απροειδοποίητη, που προκύπτει με απόλυτη αμεσότητα και απλότητα μεταξύ ανθρώπων που τους δένουν τόσα κοινά...

Αυτό νιώθω και καταλαβαίνω ότι νιώθουν και αυτοί ότι είμαι ένας από αυτούς.

Σήμερα, μετά από 6 χρόνια, εκεί μέσα στην αγορά νιώθω μια τρομερή οικειότητα, μου μιλάνε, ακούω τα προβλήματα τους, τους λέω κι εγω τα δικά μου, αν και δυστυχώς κάποιοι έχουν "φύγει", όπως ο καλός μου o Χουσεϊν και η Στέλλα.

Έχεις δείξει τη δουλειά σου σε πολλούς και σημαντικούς Έλληνες φωτογράφους και έχεις αποσπάσει πολύ θετικά σχόλια. Με ποιόν τρόπο σ' έχει επηρεάσει αυτή η επικοινωνία στη δουλειά σου;

Αυτή η δουλειά με έφερε σε επαφή με πολλούς καταξιωμένους φωτογράφους όπως ο Ηρακλής Παπαιωάννου, ο Πλάτων Ριβέλλης , ο Νίκος Οικονομόπουλος, ο Χάρης Κακαρούχας, ο Στράτος Καλαφάτης, o Αλέξανδρος Βρεττάκος και άλλους,  που εκτίμησαν και αγάπησαν την δουλειά μου και με βοήθησαν να την κατανοήσω καλύτερα και να εμβαθύνω περισσότερο. Το ίδιο διάστημα γνώρισα και το Βασίλη Καρκατσέλη και έγινα μέλος του Φωτογραφικού Κέντρου Θεσσαλονίκης, όπου  με μεγάλη εκτίμηση και αγάπη μου δόθηκε η ευκαιρία να συμμετάσχω σε πολλές εκθέσεις.

Ο ίδιος γράφει για τη δουλειά του:

 "Στην προσπάθειά μου να ανακαλύψω την δική μου φωτογραφία ακολούθησα το ένστικτο μου το οποίο μου καθόρισε με έναν επιτακτικό και απόλυτο τρόπο το θέμα και τον τόπο των φωτογραφιών μου. Οι ιδιαίτεροι άνθρωποι που παρουσιάζω από την πλατεία Αριστοτέλους και την παρακείμενη αγορά της αποτέλεσαν για μένα ένας οικείος κόσμος που εύκολα μου άνοιξε την πόρτα του να τον προσεγγίσω και να μου επιτρέψει να τον φωτογραφίσω. Πίστευα ότι η κάθε εικόνα είχε μια δική της ιστορία να μου πει. Γρήγορα συνειδητοποίησα ότι η εμμονή μου αυτή προήρθε από μια παράλληλη συναισθηματική κατάσταση των μοντέλων μου και του εαυτού μου. Τώρα ένας καθρέφτης ορθώνεται μπροστά μου σε κάθε μια από αυτές τις εικόνες, μη επιτρέποντάς με να δω τίποτα άλλο, παρά το αυτοπορτρέτο μου."

 

Για τη δουλειά του Δημήτρη Ζωγράφου γράφουν:

“Ο Δ.Ζ. είναι σύγχρονος πλάνητας φωτογράφος του δημόσιου χώρου. Περιφέρεται, όποτε έχει διάθεση για φωτογράφηση, σε μια άκρως περιορισμένη περιοχή της πόλης της Θεσσαλονίκης, μια περιοχή με δικό της χαρακτήρα, με δικούς της ανθρώπους, με δική της ζωή. Σε αυτή την περιοχή, όπου προφανώς αισθάνεται σαν το σπίτι του, όπου τον αναγνωρίζουν σαν τον φωτογράφο τους, αναζητά όχι τοπία, σκιές ή συνθέσεις αλλά τον σημερινό λαϊκό άνθρωπο. Δίχως να κρύβει την πρόθεση του για φωτογράφηση, αιφνιδιάζει τα μοντέλα του με τις απρόσμενες γωνίες λήψης και το φλας που τυφλώνει μέρα μεσημέρι. Έχει κατακτήσει μια τεχνική που αποδίδει μοναδικούς καρπούς, τα αφτιασίδωτα πορτρέτα της αποζάριστης και γι' αυτό αληθινής κοινωνίας μας.”

Βασίλης Καρκατσέλης

“Ο Δ.Ζ. επέλεξε ένα θέμα σχεδόν απαγορευτικό για οποιονδήποτε φωτογράφο. Τα «μοντέλα» του, τόσο με τη μορφή τους όσο και με τη θέση τους στην κοινωνική κλίμακα, θα έκλεβαν κάθε φωτογραφική αναπαράσταση και είναι τόσο υπογραμμισμένα που ακόμα και από την πλευρά ενός κλασικού ρεπορτάζ θα ήταν από φωτογραφική άποψη επικίνδυνα. Ο Δ.Ζ. είχε το ένστικτο να βρει ένα ισχυρό αντίδοτο και έτσι να δημιουργήσει έναν δημιουργικό διάλογο. Αντί να υιοθετήσει μια στάση διακριτικής απόστασης απέναντι σε ένα τόσο συναισθηματικά υπογραμμισμένο θέμα, του αντέταξε μια ανάλογα υπογραμμισμένη φόρμα, της οποίας η υπερβολή όχι απλώς αντέχει αλλά και αντιπαρατίθεται στην αντίστοιχη θεματική υπερβολή, έτσι ώστε ο θεατής των φωτογραφιών να εισπράττει μια φωτογραφική προσέγγιση και πρόταση και όχι μια περιγραφική αναπαράσταση. Η υπερβολικά ευρεία γωνία σε συνδυασμό με τον θεατρικό φωτισμό του φλας και τη χαμηλή γωνία λήψεως (μια γωνία που οφείλεται – και αυτό είναι πολύ ωραίο- και στο χαμηλό ύψος του ίδιου του φωτογράφου) δημιουργούν ένα σκηνοθετημένο περιβάλλον που μεταφέρει την πρωτοβουλία της ενορχήστρωσης στον φωτογράφων και απαλλάσσει το θέμα από τις συνηθισμένες προεκτάσεις στις οποίες θα περιόριζε τον θεατή.” 

Πλάτων Ριβέλλης

“Από την εποχή της Diane Arbus έως σήμερα η πλειοψηφία των φωτογράφων παράγει εικόνες από την σκοτεινή περιοχή του υποσυνειδήτου. Εικόνες που εκπέμπουν συχνότητες θλίψης, πόνου, δυσμορφίας, απελπισίας, μίσους, θανάτου, εγκατάλειψης, παραμόρφωσης, φόβου, αδιέξοδου. Η συγκεκριμένη καλλιτεχνική πράξη λειτουργεί ανακουφιστικά για τον δημιουργό. 

Ο Δ.Ζ. νομίζω ότι ανήκει στην παραπάνω κατηγορία καλλιτεχνών. Οι προσωπογραφίες του υλοποιούν ένα κόσμο που δύσκολα θα βρει θέση στις προθήκες. Ωστόσο είναι ένας κόσμος πέρα για πέρα αληθινός, αξιοπρεπής και συνεπώς όμορφος, ουσιαστικά Παρόν στον εαυτό του. Ο φωτογράφος βρίσκεται σε αγαπητική σχέση με τους ανθρώπους που φωτογραφίζει. 

Ο Δημήτρης όμως κάνει ένα σημαντικό βήμα μπροστά από τους περισσότερους συναδέλφους του. Αναγνωρίζοντας τον εαυτό του στις εικόνες του μετατρέπει την διαδικασία από απλή εκτόνωση σε κάθαρση (με την έννοια που έχει στην Αρχαία Ελληνική Τραγωδία). Τόσο για τον εαυτό του όσο και για τους θεατές των εικόνων του. Με άλλα λόγια προσδίδει συνειδητότητα στην καλλιτεχνική πράξη και αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό.”

Χάρης Κακαρούχας

                                                                 ΧΡΟΝΗΣ ΣΠΑΝΟΣ: "RE-GENESIS"                                                                                    (Περιοδικό 'Φιλμ Νουάρ' τευχ. 89  16-10-2014) 

  Ο Χρόνης Σπανός απάντησε στις ερωτήσεις μας.

Πώς ισορροπούν οι φωτογραφίες σου στη διττή τους φύση, τη φωτογραφική και την εικαστική;
Αλληλοσυμπληρώνουν η μια την άλλη πιστεύω.. Το φωτογραφικό καρέ, αποτέλεσμα σπουδών και πάθους, δίνει την πρώτη ύλη για την πραγμάτωση του εικαστικού, του φανταστικού. Ως φωτογράφος, διαβάζω τον κόσμο μας με γεωμετρική ματιά, μου είναι εύκολο, οικείο.. Θέλοντας όμως να δημιουργήσω και κάτι που δεν απαντάται στην πραγματικότητα, περνάω στον χώρο των εικαστικών τεχνών, με εργαλείο πάλι την φωτογραφία και τις ψηφιακές τεχνολογίες που παρέχονται απλόχερα στις μέρες μας. Έχοντας έντονη την περιέργεια και έμφυτη την ανάγκη πειραματισμού, συνδυάζω τη φωτογραφία με τις εικαστικές τέχνες, θέλοντας και προσδοκώντας την επίτευξη ενός έργου διαφορετικού, βασισμένου στην σημερινή διαθέσιμη τεχνολογία και εμπλουτισμένου με τις υπάρχουσες επιρροές μου και εμμονές μου.

Η επανάληψη των ίδιων μοτίβων είναι εμφανής στις περισσότερες φωτογραφίες. Τί ρόλο παίζουν οι εμμονές στη δουλειά σου;
Ο άνθρωπος διακατέχεται από διάφορες εμμονές, μικρές ή μεγάλες, σε πολλαπλά επίπεδα. Η δική μου εμμονή είναι η φόρμα, η γραμμή, ο κύκλος, η αρχιτεκτονική, η γεωμετρία. Είναι μια σπουδή παραπάνω από 10 χρόνια, μια διαρκής αναζήτηση. Πέραν των κατασκευών που δημιουργήσαμε, υπάρχει μια τεράστια γκάμα φόρμας στον φυσικό κόσμο που μας περιβάλει, οπότε καταλαβαίνετε ότι έχω μια πληθώρα υλικού να δουλέψω, σχεδόν οπουδήποτε! Ένα κτίριο, ένα πεσμένο φθινοπωρινό φύλλο, μια φυσικά χαραγμένη γραμμή στον ορίζοντα, αποτελούν πρώτη ύλη για τη ματιά μου και εύφορο έδαφος για τη δημιουργικότητά μου. Παρατηρώ τον κόσμο μέσα από ένα αόρατο, εσωτερικό πρίσμα, που δημιουργεί τμηματικές εικόνες, ξεχωρίζει το όλον, ξεκαθαρίζει την πολύβουη εικόνα που μας περιβάλει, ειδικά στο αστικό τοπίο.

Μήπως οι φωτογραφίες σου δεν είναι ένας απλός πειραματισμός με τη φόρμα, αλλά εμπεριέχουν και τη δική σου πρόταση για το πώς θα έπρεπε να είναι τα μουσεία;
Είμαι λάτρης της αρχιτεκτονικής και τα 5 μουσεία που αποτελούν το έργο Re-Genesis, είναι κτίρια διαφορετικής αρχιτεκτονικής το καθένα, γεγονός που οδήγησε και σε διαφορετική προσέγγιση από την πλευρά μου και σε διαφορετική αισθητική στο τελικό αποτέλεσμα. Θα ήθελα να υπήρχε και μια πιο μοντέρνα προσέγγιση, από πλευράς παρουσίασης γενικότερα. Το θετικό είναι ότι γίνονται προτάσεις μέσα από τα μουσεία, πολλές φορές και ρηξικέλευθης παρουσίασης, όπως είναι η δική μου δουλειά, δίπλα σε αρχαία αγάλματα και σαρκοφάγους, με όμορφο και ιδιαίτερο αποτέλεσμα, τουλάχιστον από την δική μου οπτική γωνία. Πιστεύω ότι η εποχή μας την χρειάζεται αυτή την πρόταση.. Να ξεφύγουμε λίγο από τις νόρμες του παρελθόντος, να εξορκίσουμε τα στοιχειά, να ελευθερωθούμε από προκαταλήψεις και εθελοτυφλισμούς..

Γιατί επιλέγεις την τακτοποίηση του χάους στις φωτογραφίες σου και πώς νομίζεις ότι επιδρά αυτό στο θεατή;
Ζούμε σε εποχή φρενηρών ρυθμών, πολλαπλών απαιτήσεων και συνεχούς αναζήτησης στόχων, πραγματικών ή πλασματικών.  Το  Internet  και η έκρηξη της τεχνολογίας που κατέστησε εύκολη την πρόσβαση σε αυτό ακόμη και από το κινητό μας τηλέφωνο, δημιούργησε ένα κορεσμό εικόνας και πληροφορίας που θέλει προσπάθεια για να χαλιναγωγηθεί από τον καθένα μας, αναλόγως τα ενδιαφέροντά του βέβαια. Όλα αυτά, δημιουργούν ένα χάος, γενικό και προσωπικό. Η αυστηρή συμμετρία των έργων μου, είναι μια προσπάθεια τακτοποίησης του δικού μου χάους, μια επιστροφή στο απλό, στο εύκολα αναγνώσιμο. Κρίνοντας από τα μέχρι στιγμής σχόλια των θεατών του έργου μου, θα έλεγα ότι δημιουργείται μια αίσθηση ηρεμίας και συνάμα ένας απαλός προβληματισμός στην προσπάθεια ανάγνωσης του εικαστικού έργου και ερμηνείας του. Τα έργα μου δημιουργούν διαλόγους ανάμεσα στους θεατές και στην δική μου ερμηνεία και αυτό είναι ένα πανέμορφο ταξίδι και μια προσωπική επίτευξη στόχου, καθώς θεωρώ ότι οι καλλιτέχνες οφείλουν να δημιουργούν διαλόγους, να εγείρουν  ερωτήματα , προβληματισμούς και πολλαπλές αναγνώσεις μέσα από τη δουλειά τους.






“Τρεις φωτογράφοι - Τρεις αφηγήσεις για τη Θεσσαλονίκη”Τάνια Καμίδου – Κωστής Αργυριάδης – Λίλη Ζουμπούλη 
(Περιοδικό 'Φιλμ Νουάρ' τευχ. 86  29-5-2014)

Ο Στράτος Καλαφάτης, επιμελητής των εκδόσεων και των εκθέσεων, απάντησε στις ερωτήσεις μας:

Υπάρχει 'Φωτογραφική σκηνή' στη Θεσσαλονίκη σήμερα και αν ναι από ποιους κυρίως υπηρετείται;

Από τις αρχές του '80 υπήρχε έντονη φωτογραφική κινητικότητα στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Σήμερα θα μπορούσαμε να μιλάμε για μια 'Φωτογραφική σκηνή', την οποία διαμορφώνουν, εκτός απο τους φωτογράφους της γενιάς μου, ένα κύμα νέων δημιουργών, που μας εκπλήσουν με την φρεσκάδα και την ωριμότητα του έργου τους.

Θεωρητικά μια τέτοια φωτογραφική σκηνή προκύπτει από την συνύπαρξη και συνεισφορά πολλών παραγόντων, όπως οι θεσμοί, οι γκαλερί, οι συλλέκτες, οι εκδόσεις και η εκπαίδευση. Τροφοδοτείται όμως αποκλειστικά και μόνο από το έργο των δημιουργών και των χώρων που φροντίζουν να εκκολάπτουν τους μελλοντικούς φωτογράφους.

Πού θεωρείς ότι 'τέμνονται' οι 'τρεις αφηγήσεις για τη Θεσσαλονίκη' που μας προτείνουν οι φωτογράφοι;

Οι τρεις νέοι φωτογράφοι ξεκινώντας από διαφορετικές εμπειρίες και βιώματα μιλούν για την καθημερινότητά τους χρησιμοποιώντας με εφυή τρόπο τα εργαλεία που τους προσφέρει η φωτογραφική γλώσσα που επιλέγουν. Οι εικόνες τους, χωρίς να αγνοούν το πραγματικό, καταφέρνουν να δημιουργήσουν ένα προσωπικό κόσμο, μιλώντας με αντιφάσεις για την βαθειά ουσία της φωτογραφίας. 

Πώς προέκυψε η ιδέα για τα τεύχη/καταλόγους που συνοδεύουν την κάθε έκθεση και εκδόθηκαν σε συνεργασία με το STUDIOTESSERA; Η οικονομία των υλικών που χρησιμοποιήθηκαν στην έκδοση συνέβαλε τελικά στο φωτογραφικό επιχείρημα;

Ο καλλίτερος τρόπος επικοινωνίας της φωτογραφικής εικόνας είναι μέσα από ένα φωτογραφικό έντυπο, το οποίο έχει μεγάλη διάχυση στο κοινό και διάρκεια στο χρόνο. Παρόλα αυτά το μεγάλο κόστος μιας τέτοιας παραγωγής το καθιστά απαγορευτικό για τους περισσότερους φωτογράφους. Με δεδομένη την έλλειψη θεσμικής στήριξης σε θέματα που αφορούν την εκπαίδευση, την φωτογραφική παραγωγή και τις εκδόσεις, ιδιωτικοί χώροι όπως το studiotessera και ομάδες της πόλης μας ενεργοποιούνται προσφέροντας έργο σε αυτή την κατεύθυνση. Οι εκδόσεις αυτές δε θα υπήρχαν χωρίς τον ενθουσιασμό του Σταύρου Πετσόπουλου των εκδόσεων 'Άγρα' και την ουσιαστική στήριξή τους σε όλα τα στάδια της παραγωγής. Η οικονομία των υλικών είναι ένα στοίχημα που εάν κερδηθεί θα μας δώσει την δυνατότητα να προχωρήσουμε στην υλοποίηση των επόμενων εντύπων. 

Ποια είναι τα στοιχεία που κάνουν τη φωτογραφική ενότητα 'Αποχρωματισμός' της Λίλης Ζουμπούλη να ξεχωρίζει;

Το μεγάλο της ταλέντο, η αθωότητα και ο αυθορμητισμός της, ο μοναδικός τρόπος που βλέπει και περιγράφει τα πράγματα, η ευκολία να δημιουργεί εικόνες σε διαφορετικές καταστάσεις, το πολύ νεαρό της ηλικιας της.

Αλεξία Ξαφοπούλου | Black or Blue στη nitra gallery

(Περιοδικό 'Φιλμ Νουάρ' τευχ. 84  27-3-2014)

Η Αλεξία Ξαφοπούλου απάντησε στις ερωτήσεις μας.

Στον υπότιτλο της έκθεσης χρησιμοποιείτε τις λέξεις: κάτι παλιό – κάτι νέο. Πώς το εννοείτε;

Κάτι παλιό-κάτι νέο στον τίτλο της έκθεσης, περιγράφει την πλοήγησή μου σε ήδη υπάρχουσες εικόνες. Κάτι παλιό είναι μια εμπειρία, μια εικόνα, ένα προηγούμενο έργο μου, που μετατρέπονται σε μια νέα εικόνα. Όλα τα έργα της έκθεσης δημιουργήθηκαν με αυτόν τον τρόπο, εικόνες που υπήρχαν πήραν μια νέα μορφή, με ζωγραφικά μέσα. 

Μέρος της έκθεσης αποτελείται από ζωγραφικά σας έργα που βασίστηκαν σε 'αντιγραφή' φωτογραφιών και μετά ξαναφωτογραφήθηκαν. Πώς λειτουργεί μέσα σας αυτή η απεικόνιση της απεικόνισης;

Η απεικόνιση της απεικόνισης. Με την ερώτησή σας σκέφτομαι το έργο Las Meninas του Diego Velázquez ή το θέατρο μέσα στο θέατρο στα έργα του Shakespeare. Η ζωγραφική μέσα στη ζωγραφική μετά από διαδοχικές απεικονίσεις και τα ερωτήματα για την έννοια του χρόνου και τη φύση της ζωγραφικής.

Από τη μια φαίνεται η φωτογραφία να σας απασχολεί στη δουλειά σας πολύ σοβαρά ως μέσο, από την άλλη όμως τη χρησιμοποιείτε πάντα έμμεσα ή 'πειραγμένη' με διάφορες εικαστικές παρεμβάσεις. Ποια η γνώμη σας για τη φωτογραφία ως αυτόνομο μέσο έκφρασης;

Η σχέση της φωτογραφίας με τη ζωγραφική είναι μακρά, πολυεπίπεδη και γνωστή. Θεωρώ ότι μετά τον Marcel Duchamps και τα ready made στις αρχές του 20^ου αιώνα και τον Gerhard Richter στα μέσα του 20^ου αιώνα, που αντέστρεψε τη σχέση της ζωγραφικής με τη φωτογραφία, καταργήθηκε κάθε ιδεολογικό και εννοιολογικό όριο. Σήμερα οι διαχωρισμοί και οι κατηγοριοποιήσεις έχουν εκλείψει, δεν υπάρχει αυτόνομο μέσο έκφρασης, όλα τα εικαστικά μέσα είναι διαθέσιμα και θεμιτά.

Στα έργα σας επεμβαίνετε και με τη χρήση κλωστής σε μορφή κεντήματος. Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι αυτό παραπέμπει σε 'θηλυκή τέχνη';

Και η κλωστή στη ζωγραφική έχει επίσης πολλές αναφορές. Η κλωστή ως υλικό, ο καμβάς ως στοιχειώδες υλικό ζωγραφικής, η κλωστή ως παραπομπή στην ιστορία των κινημάτων που τη χρησιμοποίησαν για να συνδέσουν το λαϊκό και το φολκλόρ με την υψηλή τέχνη, και ως προφανής παραπομπή σε ένα στερεότυπο γυναικείας απασχόλησης, μια εικόνα κοινωνικά και ιστορικά κατασκευασμένη, μια διαστρέβλωση που επιβιώνει και συντηρεί τα στερεότυπα τόσο του κεντήματος όσο και των γυναικών καλλιτεχνών και των έργων τους.

Φωτογραφική ομάδα “35mm”, “Το Δέντρο που Έδινε” και μια έκθεση φωτογραφίας...

(Περιοδικό 'Φιλμ Νουάρ' τευχ. 82  27-2-2014)

Ο Αποστόλης Κεσίδης, υπεύθυνος της φωτογραφικής ομάδας “35mm”, απάντησε (με λακωνικό τρόπο είναι η αλήθεια!) στις ερωτήσεις μας.

Πώς και αποφασίσατε σε καιρό κρίσης να αναλάβετε τα έξοδα και τις ευθύνες της λειτουργίας ενός δικού σας χώρου;

Η αγάπη για τη φωτογραφία δε βάζει εμπόδια.

Υπάρχει 'υπόγεια σκηνή' στα φωτογραφικά πράγματα της πόλης και αν ναι, τί χαρακτηριστικά έχει;

Μα ναι, παντού υπάρχει, είναι η κλίκα και τα δήθεν ... φωτογραφικά δρώμενα.

Ποιές είναι αυτές οι 'εικόνες της καθημερινότητας που όλοι βλέπουμε γύρω μας, αλλά τις απωθούμε' που σας ενδιαφέρει να φωτογραφίζετε;

Είναι ο δρόμος της κρίσης, ο φόβος του περίεργου, του διπλανού μας. Το πρόβλημα είναι ότι δε θέλουμε να δούμε. Εμείς είμαστε κοντά.

Τί χαρακτηριστικά θα πρέπει να έχει κατά τη γνώμη σου μια πετυχημένη και αποτελεσματική φωτογραφία δρόμου;

Το κάδρο, η ένταση, το συναίσθημα, το θέμα του απόμακρου, ο κόσμος.

"Όλα είναι δρόμος" στον ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ ΕΙΚΟΝΑΣ 'ΚΟΥΝΙΟ'

(Περιοδικό 'Φιλμ Νουάρ' τευχ. 80  30-1-2014)

O Ανδρέας Κατσάκος, υπεύθυνος του διαδικτυακού φωτογραφικού περιοδικού fmag και επιμελητής της έκθεσης 'Όλα είναι δρόμος' απάντησε στις ερωτήσεις μας.

Ποιος ο ρόλος του Φεστιβάλ φωτογραφίας “CONTRAST” στα φωτογραφικά δρώμενα της πόλης;

Η φωτογραφική ομάδα «Φωτοπόροι», μετά από τέσσερις επιτυχημένες διοργανώσεις της «Φωτογραφίας στα Καφέ Μπαρ της Θεσσαλονίκης» από το 2006 έως το 2009, «μεγάλωσε» το φεστιβάλ και έδωσε την δυνατότητα σε ομάδες και μεμονωμένους φωτογράφους να παρουσιάσουν την φωτογραφική τους δουλειά, προσφέροντας στην πόλη της Θεσσαλονίκης ένα σύγχρονο, μεγάλο και πλήρες φεστιβάλ φωτογραφίας. Μόνο φέτος, να φανταστεί κανείς, συμμετέχουν περίπου 150 φωτογράφοι από όλη την Ελλάδα

Ποια είναι τα όρια της κατηγορίας “Φωτογραφία δρόμου”;

Όπως αναφέρω και στο κείμενο της έκθεσης, ο "δρόμος", αποτελεί συνήθως το περιβάλλον στο οποίο ο φωτογράφος κινείται και αποτυπώνει τον πραγματικό κόσμο μέσα από τη δική του αντίληψη για αυτόν.
Παρόλα αυτά, η φωτογραφία δρόμου δεν μπορεί να κλειστεί στα στενά πλαίσια ενός ορισμού, καθώς χαρακτηρίζεται από την ευρύτητα και την πολλαπλότητα των προσεγγίσεων της.
Ο φωτογράφος κινείται σε δημόσιους χώρους με ανθρώπινη παρουσία, χωρίς να γνωρίζει ή να έχει προσχεδιάσει, τις περισσότερες φορές, το τι θα φωτογραφήσει.
Νομίζω πως ο ίδιος ο τίτλος της έκθεσης απαντάει ως ένα βαθμό επίσης σε αυτή την ερώτηση.

Ποια «χαρίσματα» νομίζεις ότι θα πρέπει να έχει ένας καλός φωτογράφος δρόμου;

Πιστεύω πως εκτός της βασικής προϋπόθεσης του να «είναι εκεί», δηλαδή να βρίσκεται στο δρόμο (πράγμα που σημάνει καθημερινά πολλές ώρες περπάτημα), θα πρέπει αρχικά να «δει» και ταχύτατα να αποτυπώσει το απρόσμενο και το τυχαίο, την μία και μοναδική στιγμή που του δίνεται η ευκαιρία να το κάνει.

Με ποια κριτήρια έγινε η επιλογή των φωτογράφων που συμμετέχουν στην έκθεση «Όλα είναι δρόμος»;

Στην έκθεση υπέβαλαν την φωτογραφική τους δουλειά 78 φωτογράφοι. Επιθυμία μου από την αρχή ήταν η έκθεση να παρουσιάσει ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα δουλειάς από Έλληνες φωτογράφους που ασχολούνται με την φωτογραφία δρόμου. Νομίζω πως οι 17 που συμμετέχουν στην έκθεση καλύπτουν όλα όσα ανέφερα στην προηγούμενη απάντηση.